انسداد روده یا "قولنج الیاوسی یا بسته شدن روده (به انگلیسی: Ileus)توقف جریان رو به جلو و پیشروی محتویات روده بخاطر «راه بند»های مختلف است و می‌تواند در هر سنی، از نوزادی تا سالخوردگی، انسان را گریبان گیر کند. این بیماری یک خطر جانی بسیار مهم محسوب می‌شود که بایستی سریعاً بوسیله پزشک متخصص (ترجیحا جراح) درمان شود.


پیچ خوردگی روده چیست؟

پیچ خوردگی روده عبارتست از پیچ خوردگی یا حلقه شدن روده است که منجر به انسداد روده می شود. وقتی روده کوچک تحت تاثیر قرار گیرد، به این بیماری پیچ خوردگی روده کوچک گفته می شود، در حالی که وقتی روده بزرگ تحت تاثیر قرار گیرد، به این بیماری پیچ خوردگی روده بزرگ گفته می شود.


در صورتی که پیچ خوردگی روده در روده بزرگ اتفاق بیفتد، دو نوع پیچ خوردگی روده وجود دارد، سیگموئید و روده کور (سکوم) است، که به محل پیچ خوردگی روده بزرگ بستگی دارد.


انسداد این بخش های معده به سرعت منجر به نکروز (مردن بافت) می شود، زیرا انسداد از جریان خون جلوگیری می کند. این یکی از اولین مشکلات در هر نوع انسداد روده کوچک یا بزرگ است و فورا اتفاق می افتد.

 

علائم با توجه به علت های مختلف پیچ خوردگی روده متغیر هستند و روش های درمانی آنها نیز به همین شکل متغیر هستند. در صورتی که علائم پیچ خوردگی روده را دارید، زمان آن رسیده که به پزشک مراجعه کنید.

 

چسبندگی روده می تواند باعث گره خوردگی، پیخ خوردگی یا کشیده شدن روده ها و در نتیجه انسداد روده شوند. انسداد کامل یا جزئی روده حرکت غذا یا مدفوع در روده ها را محدود می کند. انسداد کامل روده جان فرد را تهدید می کند و به مراجعه فوری به پزشک و اغلب جراحی نیاز دارد.

 
علائم انسداد روده چیست, درمان انسداد روده کوچک

چسبندگی روده یا انسداد روده


دلایل گرفتگی روده چیست؟

1- گرفتگی مکانیکی روده باریک

منظور از گرفتگی مکانیکی آن است که چیزی به طور فیزیکی (جسمی) روده را می بندد. دلایل گرفتگی مکانیکی روده باریک عبارتند از:

 

• چسبندگی روده: نوارهایی از بافت فیبروزی در داخل شکم که می تواند بعد از جراحی ناحیه شکم یا لگن ایجاد شود.

 

• بیماری روده باریک

 

• فتق: قسمتی از روده به طرف بخش دیگری از بدن برآمده می شود و بیرون می زند.

 

• تومورهای روده باریک

 

• بیماری های التهابی روده مثل بیماری کرون

 

• پیچ خوردگی روده باریک

 

• intussusceptions : یک اختلال نادر و خطرناک که در آن قسمتی از روده به داخل قسمت مجاور آن لیز می خورد و فرو می رود (تصویر کناری).

 

 

چسبندگی روده یا انسداد روده, درمان انسداد روده

 

 انسداد روده انسدادی است که از عبور غذا و مایعات از روده کوچک یا بزرگ جلوگیری می‌کند

 

2- انسداد مکانیکی روده بزرگ

دلایل این نوع انسداد روده عبارتند از :

ο سرطان روده بزرگ

 

ο  دیورتیکولیت : کیسه های کوچک و برآمده در دیواره روده که ملتهب و عفونی می شوند.

 

ο پیچ خوردگی روده بزرگ

 

ο مدفوع فشرده و سفت

 

ο تنگ شدن روده بزرگ در اثر التهاب یا جراحت

 

راههای جلوگیری از انسداد روده, علائم انسداد روده چیست

عمل جراحی شکم یا ناحیه لگن باعث چسبندگی روده می شود

 3- ایلئوس فلجی

ایلئوس فلجی می تواند علائم انسداد روده را ایجاد کند، ولی شامل انسداد فیزیکی روده نیست. در ایلئوس فلجی، مشکلات عضلانی و یا عصبی، انقباض طبیعی عضلات روده را به هم میریزند و حرکت موادغذایی و مایعات را در دستگاه گوارشی، آهسته یا متوقف می کند.

 

ایلئوس فلجی می تواند هر قسمتی از روده را تحت تاثیر قرار دهد و دلایل آن عبارتند از:

- عمل جراحی شکم

- عمل جراحی ناحیه لگن

- عفونت (بیماری های عفونی)

- برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی و یا ضد درد که روی اعصاب و عضلات تاثیر می گذارند.

- اختلالات مربوط به عضلات و اعصاب مانند بیماری پارکینسون

 

راههای جلوگیری از انسداد روده, علائم انسداد روده چیست

نشانه های انسداد روده

 

چه عواملی خطر ابتلا به گرفتگی روده را افزایش می دهند؟

♦ عمل جراحی شکم یا ناحیه لگن باعث چسبندگی روده می شود که از علل شایع گرفتگی روده است.

 

♦ بیماری کرون که دیواره روده را ضخیم می کند، در نتیجه مسیر عبور غذها را تنگ می نماید.

 

♦ سرطان ناحیه شکم، به خصوص اگر برای برداشتن تومور ناحیه شکم تحت عمل جراحی قرار بگیرید و یا رادیوتراپی (پرتودرمانی) شوید.

 

درمان انسداد روده کوچک, چسبندگی روده یا انسداد روده

میوه های تازه و سبزیجات برگ دار سبز به عنوان درمان گیاهی  انسداد روده موثر هستند

 

علایم و نشانه های انسداد روده

از جمله علایم انسداد روده می تواند به موارد زیر اشاره کرد:

◊ نفخ شدید

◊  شکم درد

◊   کاهش اشتها

◊  تهوع

◊ استفراغ

◊  یبوست

◊  اسهال

◊ ورم شکم

◊  گرفتگی شدید عضلات شکم

◊  تنفس بدبو و تب می شود.

 

عوارض

عدم درمان انسداد روده عوارض جانبی شدیدی دارد و ممکن است جان فرد را به خطر بیندازد. این عوارض از قرار زیر هستند:

 

· مردن بافت: انسداد روده باعث قطع شدن رسیدن خون به بخشی از روده شما می شود. کمبود خون باعث از بین رفتن دیواره روده می شود. مردن بافت منجر به پاره شدن دیواره روده می شود و پاره شدن دیواره روده ممکن است باعث عفونت شود.

 

· عفونت: عفونت حفره شکم می تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد و به مراجعه فوری به پزشک و اغلب جراحی نیاز دارد.

   

تشخیص انسداد روده

پزشک سوالاتی در مورد علائم، مشکلات  گوارشی دیگری که داشته اید و هر گونه جراحی ای که پیش از این انجام داده اید سوالاتی می پرسد. پزشک برای تشخیص انسداد روده اقدامات زیر را انجام می دهد:

 

¤ توضیح علائم: جزئیات کامل علائم انسداد روده را به پزشک  توضیح دهید.

 

¤ سابقه پزشکی: در مورد روش های درمانی یا جراحی که اخیرا استفاده کرده اید و همچنین بیماری های که اکنون به آن مبتلا هستید و داروها یا مکمل هایی که مصرف می کنید با پزشک صحبت کنید.

 

¤  معاینه: پزشک شکم و هر قسمت دیگری از بدن که در آن احساس درد یا ناراحتی می کنید را معاینه می کند.

 

¤ آزمایش های تصویربردرای: برای تشخیص انسداد روده، پزشک از تصویر برداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می کند. تصویر برداری با اشعه ایکس به منظور باعث پیدا کردن انسداد روده بزرگ و کوچک می شود. گرفتن سی تی اسکن از شکم که به پزشک کمک می کند تا جزئی یا کامل بودن انسداد روده را تشخیص دهد.

 

¤ کولونوسکوپی: در صورتی که پزشک حدس بزند انسداد روده بزرگ اتفاق افتاده است، کولونوسکوپی را توصیه می کند. برای انجام این آزمایش داروی بیهوشی به شما تزریق می شود و سپس پزشک دوربینی را به انتهای یک لوله وصل کرده و آن را داخل روده بزرگ می کند. این کار به پزشک این امکان را می دهد تا قسمت داخلی روده بزرگ را مشاهده کند.

 

سندروم پیچ خوردگی روده با انجام تنقیه با باریوم، تحلیل مدفوع و روش های تصویر برداری مثل رادیوگرافی، سی تی اسکن و ام آر ای صورت می گیرد. لاپاراتومی تشخیصی یا توضیحی، یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای معاینه ارگان های شکم توصیه می شود.

 

چسبندگی روده یا انسداد روده, درمان انسداد روده

 برای تشخیص انسداد روده از تصویر برداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می کند

 

راه های درمان انسداد روده

روش درمان گرفتگی روده بستگی به علت آن دارد، ولی بیشتر اوقات بایستی در بیمارستان بستری شوید. بستری شدن در بیمارستان برای تثبیت وضعیت بیمار وقتی بیمارستان میروید، پزشک ابتدا وضعیت شما را تثبیت می کند تا بعدا تحت درمان پزشکی قرار بگیرید.

 

پزشک برای تثبیت وضعیت شما، کارهای زیر را انجام می دهد:

- سرم غذایی به دست شما وصل می کند تا مایعات مغذی را از این طریق دریافت کنید.

 

- لوله ای را از طریق بینی وارد معده شما می کند تا هوا و مایعات شکم را برای کاهش ورم آن خارج کند.

 

- لوله ای باریک و قابل انعطاف (سوند) را وارد مثانه می کند تا از طریق آن ادرار را خالی کرده و برای آزمایش جمع کند.

 

درمان گرفتگی جزئی مکانیکی روده

اگر گرفتگی مکانیکی روده جزئی باشد و غذاها و مایعات بتوانند تا حدودی از آن عبور کنند، در این صورت غیر از تثبیت وضعیت بیمار در بیمارستان، نیاز به درمان دیگری نیست.

 

ممکن است پزشک رژیم غذایی کم فیبری را برای شما تجویز کند که هضم و جذب آن برای روده راحت تر باشد. اگر گرفتگی روده خودبخود برطرف نشود، نیاز به عمل جراحی برای باز کردن روده است.

 

راههای جلوگیری از انسداد روده, علائم انسداد روده چیست

درمان انسداد روده

 

درمان گرفتگی کامل مکانیکی روده

اگر هیچ غذایی نتواند از روده شما عبور کند و روده کاملا مسدود باشد، برای  باز کردن آن نیاز به عمل جراحی است. روش باز کردن روده به علت گرفتگی آن و قسمتی از روده که مسدود شده است، بستگی دارد. طی این عمل جراحی، قسمت گرفته شده روده و یا هر بخشی از آن که مرده یا آسیب دیده است، برداشته می شود.

 

متناوب با پزشک برای رفع گرفتگی، از استنت فلزی گشادکننده استفاده می کند. این استنت (لوله فلزی مشبک) توسط وسیله ای به نام اندوسکوپ و از طریق دهان یا روده بزرگ، وارد روده بزرگ می شود. این استنت به زور، روده بزرگ را باز می کند، در نتیجه گرفتگی آن از بین میرود.

 

این استنت های فلزی معمولا در افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ و یا برای درمان موقتی افرادی که در معرض خطر زیادی به دلیل جراحی فوری هستند، به کار می رود. اگر مشکل شما همچنان وجود داشته باشد، باز هم نیاز به عمل جراحی خواهید داشت.

 

درمان انسداد روده فلجی

اگر پزشک تشخیص دهد که گرفتگی روده شما ناشی از ایلئوس فلجی است، یک یا دو روز در بیمارستان، وضعیت شما را کنترل می کند.

 

ایلئوس فلجی اغلب یک مشکل موقتی است و خودبخود بهتر می شود. اگر ایلئوس فلجی طی چند روز بهبود نیابد، پزشک داروهایی را برای انقباض عضلات روده تجویز می کند که می توانند به حرکت غذاها و مایعات در روده کمک کنند.

 

اگر یک نوع بیماری یا دارو باعث انسداد روده فلجی شده باشد، پزشک آن بیماری زمینه ای را درمان می کند و یا مصرف آن دارو را قطع می نماید.

 

راههای جلوگیری از انسداد روده, علائم انسداد روده چیست

 

روش های درمان سنتی انسداد روده

این روش های درمانی زمان زیادی نمی برد و در پیشگیری از انسداد روده و پیچ خوردگی روده به شما کمک می کنند، این روش های درمان سنتی انسداد روده عبارتند از:

 

♠ نوشیدن آب زیاد: نوشیدن حداقل هشت لیوان آب در روز به شما کمک می کند تا روده های شما فعالیت نرمالی داشته باشند. این کار برای کسانی که مشکلات روده ای مثل یبوست یا نفخ شکم دارند، بسیار مهم است.

 

♠ حفظ یک رژیم غذایی سالم: غلات کامل، میوه های تازه و سبزیجات برگ دار سبز به عنوان درمان گیاهی  انسداد روده موثر هستند، در حالی که از خوردن گوشت قرمزو غذاهای فراوری شده باید پرهیز کنید.

 

♠ تمیز کردن روده: تمیز کردن چند وقت یک بار روده به حذف مدفوع باقی مانده در بدن کمک می کند. این کار باعث پیشگیری از انسداد روده، پیچ خوردگی روده و بیماری های دیگری که با تنبلی دستگاه گوارش بوجود می آید، می شود.

 

♠ ورزش روزانه: به تحرک در آوردن بدن باعث به حرکت درآمدن دستگاه گوارش نیز می شود. ورزش روزانه باعث به جریان افتادن گردش خون می شود و این کار باعث از بین رفتن بسیاری از مشکلات از قبیل پیچ خوردگی روده می شود.

اگر یک کسب و کار کوچک یا متوسط داشته باشید، احتمالاً فرق چندانی بین بخش بازاریابی و فروش قائل نیستید، چون نیروی کافی برای تمرکز جداگانه بر روی این دو بخش ندارید. به علاوه، فکر نمی‌کنید که این دو تفاوت چندانی با هم داشته باشند. اگر این حرف درست است، باید به شما خبری بدهم: بازاریابی و فروش با یکدیگر فرق بسیاری می‌کنند و در نتیجه، نیاز به تخصص‌های متفاوتی دارند. اگر قرار باشد بخش مارکتینگ فقط با هدف افزایش فروش فعلی اداره شود، کارکرد آن به پشتیبانی از فروش با یک تمرکز درون شرکتی محدود خواهد شد. اما اگر مارکتینگ جایگاه خود را در تیم مدیریت پیدا کند، می‌تواند تبدیل به یک المان رشد خوب با تمرکز برون شرکتی شود که فروش شما را هم افزایش می‌دهد.

پس بهتر است به جای اینکه بازاریابی و فروش را ادغام کنید، دو بخش جداگانه برای آنها در نظر بگیرید و کاری کنید که این دو بخش به خوبی یکدیگر را پشتیبانی کنند. به این ترتیب تضمین رشد تجارت شما بیشتر خواهد بود. البته این فقط حرف ما نیست. نتایج یک تحقیق علمی هم این موضوع را تائید می‌کند و به ما نشان می‌دهد شرکت‌هایی که دو بخش فروش و بازاریابی آنها جدا هستند، رشد بیشتری را نسبت به رقبا دارند. (در بخش‌های بعدی این مطلب، بیشتر در مورد این تحقیق صحبت می‌کنیم.)

با این حساب، احتمالاً بخواهید بدانید که تفاوت دو بخش فروش و بازاریابی دقیقاً چیست و هر کدام چه نقشی را در یک کسب و کار ایفا می‌کنند؟ در این مقاله بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.
فروش = محصولی که موجود است را بفروشید

کار بخش فروش ساده است: این بخش باید آنچه موجود است را تبدیل به پول نقد کند. که یعنی سرنخ‌های فروش را تبدیل به مشتریانی می‌کند که به شرکت شما پول می‌دهند و اینکار، با تعامل مستقیم با مشتریان بالقوه برای متقاعدسازی آنها به خرید انجام می‌شود.

هر تجارتی دارای محصولات و خدمات مشخصی است که باید به فروش برسند. به این منظور، فروشندگان باید یک رابطه نزدیک با مشتری (و گاهی همکاران) داشته باشند، مسیر فروش را هموار کنند، مخالفت‌های مشتری را از بین ببرند و در مورد قیمت و شرایط فروش چانه بزنند. معمولاً هم بعد از فروش باید مطمئن شوند که دیگر نیروهای شرکت این نیاز مشتریان را برآورده می‌کنند.

فروش "به هر قیمت" چیست؟

نگاه بخش فروش از درون به بیرون یک شرکت، یعنی به سمت مشتری است. تمرکز آن بر زمان حال است. و افق دید آن نیز به این هفته، این ماه یا نهایتاً این فصل محدود می‌شود. دلیل این موضوع هم ساده است: اگر فروش بر زمان حال تمرکز نداشته باشد، هیچ تضمینی بر سود فعلی شرکت وجود نخواهد داشت.

بازاریابی = هم اکنون و در آینده، با مشتریان خود هم سو شوید

هدف معمول بازاریابی این است که مشتریان بالقوه را به محصول یا خدمات شما علاقه‌مند کند و سرنخ فروش به وجود آورد. بنابراین فعالیت‌های آن شامل موارد زیر می‌شود:

بازاریابی "کثیف" چیست؟

پس یک نقش اصلی بخش بازاریابی این است که بازار کار را از نگاه یک مشتری بشناسد که مخاطب شرکت است و کمک کند که شرکت به سمتی حرکت کند که خواسته‌ها و نیازهای مشتری مذکور را در آینده برآورده کند. که یعنی کار بازاریابی این است که یک برند را به سمت بخش‌هایی از بازار و گروه‌هایی از مشتریان هدایت کند که شرکت بتواند در آنها رقابت کند و سود داشته باشد.

بگذارید ساده‌تر بگوییم: بازاریاب باید به برند کمک کند تا پیشنهادات، قیمت‌گذاری و روابط خود را به نحوی تغییر دهد که نیازهای مشتریان را بهتر برآورده کند و در نتیجه، فروش شرکت افزایش یابد.

البته، کار بازاریابان به همین خلاصه نمی‌شود. بخش مارکتینگ همچنین باید بتواند درک خود از بازار را به صورت ابزارها و تاکتیک‌هایی در آورد تا به وسیله آنها شرکت بتواند سهم بیشتری از بازار را جذب کند، روابط (معمولاً دیجیتال) را مستحکم کند و سرنخ‌های فروش بیشتری را ایجاد کند. بازاریابی همچنین می‌تواند بخش فروش را به بخشی از بازار بفرستد که باید شکار خود را انجام دهد و فشنگ‌های مورد نظر را در اختیار آنها قرار دهد. البته توجه داشته باشید که وقتی کارکرد بازاریابی فقط در کمک به تیم فروش در زمان حال خلاصه شود، کسب و کار شما آینده را از دست خواهد داد.
حتما بخوانید:  فرهنگ واژگان بازاریابی دیجیتال
بدون بازاریابی، فروش ضربه خواهد خورد

حتی بهترین شکارچی هم نمی‌تواند با شلیک تیرهای مشقی به سمت هدف‌های بی‌فایده، برای شام خانوادۀ خود چیزی دست و پا کند. (می‌دانم، ما که قصد شکار کسی را نداریم. ما خدماتی با ارزش را به آن آدم‌هایی ارائه می‌دهیم که قدرشان را بدانند.)

فروش بدون بازاریابی درست!

بازار مدام در حال تغییر است و این موضوع می‌تواند فروش را تحت تاثیر قرار دهد. و اینجاست که بازاریابی نقش مهمی را ایفا می‌کند. بخش مارکتینگ باید شرکت را برای این تغییرها آماده کند و به شکارچیان آن (یا همان فروشندگان) کمک کند که بفهمند کجاها باید شکار کنند و مهمات درست را هم در اختیارشان بگذارد.

اگر قرار باشد که بازاریابی فقط مهمات امروز را تهیه کند، چطور قرار است بفهمیم که صنعت ما به کدام سمت حرکت می‌کند و چگونه باید نسبت به این موضوع واکنش نشان دهیم؟ و به این ترتیب است که رشدِ کسب و کار ما محدود خواهد شد.
نیازمند دریافت مشاوره در زمینۀ بازاریابی دیجیتال هستید؟

تجارب گذشته به ما اجازه می‌دهد تا بتوانیم به شما در زمینه برندینگ و بازاریابی دیجیتال کمک کنیم.

اصلاً قرار نیست که یک نفر مسئولیت هر دو بخش بازاریابی و فروش را به عهده داشته باشد. چرا؟ چون تمرکز بر زمان حال و پیش بردن فروش نیاز به مهارت‌هایی دارد که چندان با نگاه رو به آینده و مشتری‌محور بخش بازاریابی همخوانی ندارند.

بگذارید کمی بیشتر در این مورد توضیح بدهیم:

معمولاً تیم فروش احساس می‌کند که درک خوبی از مشتریان و نیازهایشان دارد. اما این نگاه آنها کمی با واقعیّت فاصله دارد. چرا؟ چون مشتری همیشه در پس‌زمینه مکالمات فروش، می‌تواند تلاش فروشنده برای ترغیب خود را حس کند. در نتیجه، هیچوقت به طور کامل و شفاف در مورد نیازها و خواسته‌ها خود حرف نخواهد زد.

بازاریابی و فروش در کنار هم

برای اینکه یک شرکت واقعاً بتواند رشد داشته باشد، کسی باید از پنجره به بیرون نگاه کند و ببیند که شرکت در آینده باید به چه سمتی حرکت کند. در بسیاری از شرکت‌ها، معمولاً وظیفه این بخش بر گردن مدیر اصلی است و نقش بازاریابی صرفاً همراهی تیم فروش است. اما وقتی که یک شرکت رشد می‌کند، مدیریت به تنهایی تبدیل به یک شغل دائمی می‌شود و ممکن است نقش استراتژیک مارکتینگ به فراموشی سپرده شود.
یک تحقیق جالب در مورد تاثیر بازاریابی در رشد شرکت

بازاریابی به روش علمی

بگذارید برای اینکه اهمیّت جدا بودن دو بخش بازاریابی و فروش را بهتر درک کنید، نتایج یک تحقیق در این زمینه را با شما به اشتراک بگذاریم. این تحقیق که در اواخر سال ۲۰۱۱ توسط دانشگاه تکزاس آمریکا انجام شد، به بررسی نزدیک به ۲۰۰ مدیر از کسب و کارهای میانۀ بازار در ۲۷ صنعت مختلف پرداخته و نتایج جالبی در این زمینه یافته است.

اینجا قرار است به یکی از نتایج جالب این تحقیق نگاه کنیم: بازاریابی یک نقش کلیدی در رشد شرکت‌ها ایفا می‌کند. وقتی یک شرکتT در تیم مدیریتی خود از افرادی با تجربه در زمینۀ مارکتینگ بهره می‌برد، رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد و حتی در تبدیل فرصت‌ها به واقعیّت هم بهتر عمل می‌کند. به علاوه چنین شرکتی حتی در شناسایی تاثیر روش‌های بازاریابی و تبلیغات خود هم مهارت بیشتری دارد و در نتیجه می‌تواند بازدهی بیشتری از برنامه‌های مارکتینگ خود داشته باشد. البته این موضوع تا حدی در مورد آن شرکت‌هایی که هر چند بازاریابان با تجربه ندارند، اما از اصول مارکتینگ پیروی می‌کنند هم صادق است.

اما با وجود تاثیر بالای بازاریابی در رشد، ۵۹% از شرکت‌های مورد بررسی، اصلاً بخشی به اسم بازاریابی در شرکت خود نداشتند.

برندینگ یا همان برند سازی یکی از مهم‌ترین ابعاد هر کسب‌وکاری، کوچک یا بزرگ، خرده‌فروش یا ‌«بنگاه به بنگاه» (B2B)، است. در بازار رقابتی امروز، استراتژی برند قوی و مؤثر، مزیت عمده‌ای به شمار می‌رود. اما برند سازی واقعا چه معنایی دارد و چگونه بر کسب‌وکار شما اثر می‌گذارد؟
به زبان ساده، برندِ شما، اعتبار شما در نزد مشتری است. برند به مشتریان شما می‌گوید که چه انتظاری از محصولات و خدمات شما داشته باشند و اینکه تفاوت آنچه شما ارائه می‌دهید با آنچه رقبای‌تان عرضه می‌کنند، چیست. برندِ شما، برآیندی از شخصیت فعلی شما، شخصیتی که می‌خواهید باشید و برداشت دیگران از شخصیت شما است. در این مقاله درباره اصول اولیه‌ی برند سازی بیشتر می‌خوانید.


آیا شما در صنعت خود، یک نوآور تک‌رو و مستقل هستید یا بازیگری باتجربه و قابل اعتماد؟ آیا محصول شما، محصولی گران‌قیمت و با کیفیت بالا است، یا ارزان اما با ارزش بالا؟ شما نمی‌توانید در هر دوی این دسته‌ها جا بگیرید؛ همانطور که نمی‌توانید خواسته‌ی همه‌ی مردم را برآورده کنید! شخصیت شما و کسب‌وکارتان بر اساس اینکه مشتریان هدف‌تان از شما چه می‌خواهند، شکل می‌گیرد.
لوگو (نشان تجاری)، بنیان و پایه‌‌ی برند شما را تشکیل می‌دهد. سایت اینترنتی، بسته‌بندی و ابزارهای تبلیغاتی، که همگی باید مکمل و یکپارچه با لوگوی شما باشند، همگی منتقل‌کننده‌ی برند شما هستند.
استراتژی برند و ارزش آن


استراتژی برند یعنی تعیین اینکه چه چیز را، چگونه، در کجا، و به چه کسی ارائه می‌کنید؛ به عبارت دیگر یعنی برنامه‌ی شما برای انتقال پیام برند‌تان. جایی که تبلیغات خود را ارائه می‌کنید، کانال‌های توزیع، آنچه در قالب کلمات و تصاویر منتشر می‌کنید، همگی بخشی از استراتژی برند هستند.
برند سازی استراتژیک به شکلی پایدار، منجر به شکل‌گیری یک برند قدرتمند می‌شود که به معنای ارزش افزوده‌ی بیشترِ محصولات و خدمات کسب‌وکار شما است که به شما امکان می‌دهد در مقایسه با موارد مشابه موجود، قیمت بالاتری برای محصولات و خدمات خود در نظر بگیرید. کوکاکولا در مقابل سایر نوشابه‌های رایج مثالی روشن در این باره است. چون کوکاکولا یک برند قدرتمند است، قیمت بالاتری برای محصولاتش تعیین می‌کند؛ مردم هم حاضرند این قیمت را بپردازند.


ارزش افزوده‌ای که ارزش ویژه‌ی برند با خود به همراه دارد، معمولا ناشی از باور به کیفیت برتر و دل‌بستگی‌های احساسی است. مثلا نایکی (Nike) با پیوند دادن محصولاتش به ستارگان ورزشی، انتظار دارد مشتریانش تعلقات احساسی خود را نسبت به ستارگان با خرید محصولات نایکی ارضا کنند. طرح و شکل کفش‌های نایکی تنها دلیل به فروش رفتن آنها نیست.
مقاله مرتبط: ۸ نکته که به شما کمک می‌کند صاحب یک برند فوق‌العاده شوید
تعریف برند

تعریف برند مانند سفری است که در طی آن کسب‌وکارتان را کشف می‌کنید. این کار ممکن است دشوار، زمان‌بر و ناخوشایند باشد. در این مسیر، لازم است دست‌کم برای پرسش‌های زیر پاسخی مناسب بیابید:

    مأموریت کسب‌وکار شما چیست؟
    محصول یا خدمت شما چه ویژگی‌ها و مزیت‌هایی دارد؟
    در حال حاضر، مشتریان شما چه نظری درباره‌ی کسب‌وکار شما دارند؟
    تمایل دارید از طریق چه ویژگی‌هایی مشتریان‌ و کسب‌وکارتان را به هم پیوند دهید؟

تحقیق کنید. از نیازها، عادات و خواسته‌های مشتریان فعلی و بالقوه‌ی خود آگاه شوید. به آنچه گمان می‌کنید که می‌دانید اتکّا نکنید؛ بلکه مطمئن شوید.

برند سازی

از آنجا که برند سازی و توسعه‌ی استراتژی برند ممکن است پیچیده باشد، حتما از تخصص و دانش مؤسسات ارائه‌دهنده‌ی مشاوره‌ در زمینه برند سازی بهره ببرید. پس از اینکه برندتان را تعریف کردید، چگونه باید آن را به دیگران معرفی کنید؟ به توصیه‌های ساده‌ی زیر که آزمون خود را پس داده‌اند، توجه کنید.
یک لوگوی مناسب انتخاب کنید. لوگوی خود را در معرض دید همگان قرار دهید.


پیام برند خود را مشخص کنید. پیام‌های کلیدی که می‌خواهید به دیگران منتقل کنید، کدامند؟ همه‌ی کارکنان باید از ویژگی‌های برند شما آگاه باشند.
برند باید یکپارچه باشد. مفهوم برند شما باید در همه‌ی ابعاد کسب‌وکارتان جاری باشد، در طرز پاسخ دادن به تلفن‌ها، در طرز لباس پوشیدن شما و کارکنان‌تان و امضای نامه‌ها و در همه چیز.
برای کسب‌وکارتان «لحنی» در نظر بگیرید که بازتابی از برندتان باشد. این لحن باید در تمامی ارتباطات نوشتاری و تصویرسازی‌ها، آنلاین یا غیر آنلاین، به کار گرفته شود. اگر برند شما حسی دوستانه القا می‌کند، لحن شما باید محاوره‌ای باشد. اگر برندتان شیک و مجلسی است، کمی رسمی‌تر باشید.
برای اینکه فرآیند برند سازی را بهتر انجام دهید، سعی کنید شعار تبلیغاتی داشته باشید. یک شعار به‌یادماندنی، پرمعنا و کوتاه تهیه کنید که نشان‌دهنده‌ی ماهیت برند شما باشد.
برای ابزارهای بازاریابی خود، قالب و استانداردهایی مطابق با برندتان طراحی کنید. در همه‌ی ابزار و روش‌ها باید طرح، رنگ، لوگو، شکل و احساس یکسانی وجود داشته باشد. لزومی ندارد تجملاتی باشید، فقط ثابت‌قدم باشید و این رویه را حفظ کنید.
صادق باشید. اگر آنچه برندتان وعده می‌دهد را ارائه ندهید، مشتریان نه تنها شما را به دیگران توصیه نمی‌کنند بلکه خودشان هم دیگر به شما رجوع نخواهند کرد.


برای برند سازی هر چه بهتر ثبات داشته باشید. این نکته را به عنوان آخرین توصیه عنوان کردم زیرا همه‌ی نکات پیشین را در بر می‌گیرد. این مهم‌ترین توصیه‌ای است که به شما می‌کنم. اگر نتوانید با ثبات و پیوسته این مسیر را ادامه دهید، همه‌ی تلاش‌های شما در تعریف و تثبیت برندتان بی‌نتیجه خواهد بود.

مباحث مرتبط با انرژی و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی نخستین بار در سال‌های بحران نفتی دهه ۱۹۷۰ در جهان مطرح شد، اما پیشنهاد این رشته به عنوان یک حوزه‌ی علمی میان رشته‌ای به قرن نوزدهم باز می‌گردد. در سال ۱۸۶۵ میلادی ، اقتصاد‌دان انگلیسی به نام “جی‌ونز” (Jevons) در کتاب خود تحت عنوان « معمای ذغال سنگ » نگرانی خود را از کاهش محتوم ذخایر ذغال سنگ اظهار داشت. در آن زمان با اختراع موتور بخار، ذغال سنگ به قلب تپنده صنعتی شدن در انگلستان و سایر کشورهای اروپایی تبدیل شده بود. بنابراین نگرانی “جی‌ونز” حداقل تا زمانی که نفت به عنوان یک حامل انرژی جدید و جایگزین قدرتمند ذغال سنگ مطرح نشده بود، بی اساس نبود.
“هاتلینگ” از پیشگامان اقتصاد انرژی و اقتصاد منابع طبیعی، توانست با یک کار علمی مهم از مبانی اقتصادی، روش جامعی برای استخراج مسیر قیمت منابع طبیعی پایان‌پذیر ابداع کند. این روش که امروزه به نام وی، “قاعده هاتلینگ” خوانده می‌شود را می‌توان نخستین پیوند میان علم اقتصاد و مباحث انرژی و بنابراین نقطه آغاز رشته اقتصاد انرژی دانست.
امروزه، اهمیت انرژی و آثار آن بر کسی پوشیده نیست. واقعیت این است که انرژی توانسته است در همه ابعاد زندگی انسان‌ها، از نیازهای اولیه گرفته تا سیاست‌، توسعه و حتی فرهنگ به نوعی وارد ‌شود. بنابراین ارائه تعریفی دقیق از اقتصاد انرژی به مثابه یک رشته علمی آسان نیست. زیست شناسی را می‌توان علم مطالعه موجودات زنده نامید. به همین روال نجوم، ستاره شناسی، فیزیک، زمین شناسی و سایر علوم پایه را نیز می‌توان تعریف و قلمرو آنان را تحدید نمود. اما در مورد علوم اجتماعی همچون اقتصاد، علوم سیاسی و جامعه شناسی کار کمی دشوارتر می‌شود، چراکه موضوع این علوم انسان‌ها هستند و معرفی یک رشته علمی با عبارت «شناخت انسان‌ها» بیش از اینکه کمکی به درک موضوع کند، گمراه کننده است.
اقتصاد انرژی به عنوان یک رشته علمی ـ یا بهتر است بگوییم یک حوزه علمی میان رشته‌ای ـ شناخته می‌شود و اشتراکاتی با علوم پایه ( زمین شناسی، مهندسی انرژی، فیزیک و … ) و با علوم اجتماعی ( بیش از همه اقتصاد و پس از آن علوم سیاسی، جامعه شناسی، حقوق و … ) دارد. بنابراین وسیع‌تر از آن است که بتوان آن را به یک تعریف کوتاه محدود کرد. به همین دلیل است که تعاریفی چون «علم مطالعه منابع و مصارف انرژی» و امثال آن نمی‌توانند همه ابعاد این رشته را تبیین نمایند. بنابراین برای شناخت بهتر این رشته علمی در ابتدا ضرورتی است محورهای اصلی آن را برشماریم. آنچه واضح است،این رشته بیشترین ارتباط را با علم اقتصاد دارد و از میان حوزه‌های مختلف علوم اقتصادی، مباحث ذیل بیشترین کاربرد را در این رشته دارند: اقتصاد خرد ، اقتصاد کلان ، اقتصاد منابع طبیعی ، اقتصاد سنجی و تجارت بین الملل؛ اما محورهای اصلی اقتصاد انرژی که در سال‌های اخیر بیشتر از همه مورد توجه قرار گرفته‌ است؛ عبارتند از:
۱) تراز انرژی:
فارغ از ساز و کارهای تامین منابع ( عرضه انرژی) و محل‌های مصارف ( تقاضای انرژی)، مبحث تراز انرژی به بررسی جریان انرژی در سطوح مختلف منطقه‌ای، استانی یا ایالتی، کشوری و بین المللی می‌پردازد. اینکه مراکز عرضه و مصرف انرژی در کجا واقع شده‌اند، جریان ارتباطی میان مراکز تولید و مصرف چگونه برقرار می‌شود، ورودی‌ها ( تزریق) و خروجی‌ها ( نشستی) به جریان انرژی چه ساز و کارها و آثاری دارند و مسائلی از این دست، همگی در این حوزه می‌گنجد. ترکیب مباحث فوق با جغرافیای سیاسی، انسانی و جغرافیای توسعه یافتگی مباحث جالبی را در اقتصاد توسعه و اقتصاد سیاسی انرژی می‌گشاید.
۲) عرضه‌ی انرژی:
هم اکنون بخش عمده منابع انرژی علی رغم اینکه پتانسیل زیادی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نور خورشید، باد، امواج و گرمای زمین وجود دارد، همچنان از استخراج ذخایر پایان‌پذیر سوخت‌های فسیلی تامین می‌شوند.
ماهیت پایان‌پذیری و کمیابی موجب شده است مبحث عرضه انرژی ( به ویژه سوخت‌های فسیلی‌ ) بر خلاف عرضه کالاها و خدمات ( که عمدتاً متاثر از ساختار هزینه تولید است )، متاثر از یک عامل مهم دیگر به نام “رانت کمیابی” نیز باشد. به بیان دیگر ، منابع پایان پذیر انرژی دارای ارزش ذاتی هستند، به‌گونه‌ای که حتی اگر به صورت ذخیره بمانند و استخراج نشوند، ارزش ذاتی دارند. این ارزش ذاتی در تعیین ساختار عرضه آنها، اثری مجزا از اثر هزینه استخراج، هزینه‌های حمل ، بازاریابی و فروش دارد.
در بحث عرضه انرژی مسایل دیگری نیز بررسی می‌شوند، مسائلی از قبیل ترکیب عرضه انرژی در مقیاس‌های مختلف منطقه‌ای، کشوری و بین المللی، دورنمای ذخایر باقی مانده و عرضه سازمان‌های بین المللی عرضه کنندگان، نقش و اهمیت آن‌ها در بازار عرضه انرژی، سرمایه‌گذاری در منابع انرژی و پیامدهای آن، حساسیت و کشش پذیری عرضه در قبال شرایط مختلف اقتصادی و سیاسی.
۳) تقاضای انرژی:
مصارف حیاتی انرژی در جریان تولید ملی و جهانی کالاها و خدمات موجب شده است بر خلاف عرضه انرژی که مختص مناطق خاص یا کشورهای خاصی است، تقاضای انرژی کمابیش در تمام کشورهای جهان عمومیت داشته باشد. به همین دلیل است که اقتصاد جهان به سرعت در مقابل نوسانات بازار انرژی عکس العمل نشان می‌دهد. امروزه کمتر مدل رشد اقتصادی را می‌توان یافت که در آن انرژی به عنوان یک نهاد کلیدی ایفای نقش نکند.
در مبحث تقاضای انرژی مسائل متنوعی مطرح می‌شوند: تفکیک مصارف انرژی و ارتباط آن با سطح توسعه یافتگی، عوامل موثر بر تقاضای انرژی، سیاست‌های مدیریت تقاضای انرژی، کشش‌های تقاضای انرژی و ارتباط آن‌ با توسعه یافتگی، ارتباط میان الگوی رشد اقتصادی و تقاضای انرژی و …
۴) بازارهای انرژی:
مبحث بازارها و تجارت انرژی یکی از قدیمی ترین و گسترده ترین بخش‌های اقتصاد انرژی است. بازارهای انرژی محل تراکنش میان عرضه کنندگان و متقاضیان انرژی است؛ جایی که قیمت انرژی تعیین می‌شود و آثار گسترده خود را بر اقتصاد، سیاست و اجتماع بر جای می‌گذارد.
شناخت انواع بازارهای انرژی، به تفکیک نوع حامل انرژی از زیربخش‌های عمده این مبحث است. برای مثال در مورد نفت، بررسی و شناخت بازارهای مبادلات مالی و فیزیکی نفت، انواع روش‌های مبادله نفت، قراردادهای متنوع موجود در بازارهای مالی ( قراردادهای آتی، سلف و سوآپ ) و اثر آن‌ها بر تعیین بهای جهانی نفت از مباحث اصلی هستند.
در بخش برق مباحث آزاد سازی انرژی برق و راه اندازی بازار برق ( در ادامه موج فرآیند خصوصی سازی که از اروپا به ویژه بریتانیا شروع شد )، مقررات زدایی یا اصلاح مقررات عرضه و تقاضای برق و انطباق بازاری برق با محدودیت فنی و فیزیکی تبادل برق از مباحث جالبی هستند که قدمت زیادی در اقتصاد انرژی ندارند.
روش‌های تعیین قیمت در بازارها، واکنش‌ بازارها به متغیرهای دورن‌زا و برنزای اقتصادی و سیاسی، هدایت کنندگان بازارها و ساختارهای مالی و پولی موازی و مکمل بازارهای انرژی از دیگر مباحث مهم این حوزه هستند.
۵) کارآیی انرژی:
انرژی یکی از نهاده‌های کلیدی تولید است و هزینه آن تاثیر زیادی در بهای تمام شده محصولات دارد. از سوی دیگر ، همانطور که اشاره شد انرژی‌های پایان‌پذیر و کمیاب، هم اکنون ارزانترین حامل‌های انرژی هستند. استفاده از انرژی‌های پایان ناپذیر و انرژی‌های پاک ( نور خورشید، باد، امواج و … ) نیازمند سرمایه‌گذاری‌های سنگین و فن‌آوری پیشرفته است و همین وضعیت موجب می‌شود انرژی‌های پایان ناپذیر نسبت به سوخت‌های فسیلی مزیت قیمتی نداشته باشند. با این حال سوخت‌های فسیلی نیز چندان ارزان نیستند و با روند مصرف فعلی، زمان زیادی تا اتمام ذخایر موجود باقی نمانده است. بنابراین صرفه جویی و مصرف بهینه که در مورد همه نهاده‌های تولیدی مهم است، در مورد منابع پایان پذیر انرژی اهمیت حیاتی دارد.
برای کارآیی یک تعریف علمی جامع در مهندسی مکانیک و مهندسی برق وجود دارد: کارآیی برابر است با نسبت انرژی ( یا کار ) ورودی به سیستم به انرژی ( کار ) خروجی از سیستم. شاخص کارآیی یک عدد بدون بعد ( بدون واحد ) است و معمولاً بر حسب درصد بیان می‌شود. برای مثال کارآیی یک واحد نیروگاه گازی برابر است با ارزش حرارتی گاز ورودی به توربین ( بر حسب ژول) نسبت به انرژی الکتریکی خروجی از ژنراتور ( برحسب ژول).
امروزه عده زیادی از دانشمندان تنها راهکار مشکلات بزرگی مثل گرم شدن هوای زمین، امنیت عرضه انرژی و پایان ذخایر سوخت‌های فسیلی را توجه به کارآیی انرژی در ساخت خانه‌ها، خودروها، وسایل برقی و نیز در نحوه اداره کسب و کارها، شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌دانند.
از سال ۱۹۷۳ میلادی، همزمان با شوک اول نفتی بحث‌های داغ کارآیی انرژی همواره مطرح بوده است اما تا سال‌های اخیر و اوج گرفتن دوباره بهای نفت، کمتر مبنای سیاست‌گزاری بوده‌اند. نکته بسیار مهم در مورد کارآیی انرژی این است که کارآ کردن مصرف انرژی باید توجیه اقتصادی داشته باشد. بدون شک حرکت به سوی کارآیی انرژی مستلزم سرمایه‌گذاری است؛ اما این سرمایه‌گذاری تا زمانی توجیه خواهد داشت که عواید حاصل از صرفه جویی در مصرف انرژی در نتیجه افزیاش کارآیی، از هزینه سرمایه‌گذاری برای افزیاش کارآیی بیشتر باشد. به همین دلیل است که با وجود یارانه‌های سنگین انرژی قیمت تمام شده بسیار ارزان انواع انرژی ( گاز، سوخت و برق) در کشور ما، عملاً تلاش برای بهینه سازی مصرف انرژی و افزایش کارآیی محکوم به شکست بوده است.
۱-۵) شدت انرژی
یکی از مهمترین شاخص‌ها برای بخش کارآیی انرژی در سطح کلان، شاخص شدت انرژی است. البته برای کارآیی انرژی علاوه بر شاخص کلی فوق، شاخص‌های دیگری نیز برای بخش‌های مختلف اقتصاد ( حمل و نقل، خانوار، کشاورزی، صنعت، خدمات و … ) تعریف می‌شود. شاخص شدت انرژی، طبق تعریف زیر مجموعه شاخص‌های کارآیی انرژی است اما همبستگی بالایی با آن دارد. شدت انرژی به بیان ساده عبارت است از ؛ میزان انرژی صرف شده برای تولید یک واحد از تولید ناخالص داخلی.
بر پایه آمارهای گزارش سال ۲۰۰۶ انجمن اطلاعات انرژی آمریکا، ایران از لحاظ شدت انرژی در رتبه دوم جهان قرار دارد. طبق این گزارش برای هر دلار تولید ناخالص داخلی در ایران ۸/۱۰ مگاژول انرژی مصرف می‌شود. این جایگاه با توجه به قیمت انرژی و روند کاهش ذخایر نفتی و گازی بسیار نامطلوب است. از علل اصلی این وضعیت، یارانه سنگین انرژی و غیر واقعی بودن قیمت انرژی در کشور است.
۶) چالش‌های زیست محیطی :
از زمان انقلاب صنعتی انگلستان که آغاز مصرف انبوه زغال سنگ در صنایع و حمل و نقل بود، مساله آلودگی‌های سوخت‌های فسیلی همواره مطرح بوده است. همانطور که اشاره شد انرژی‌های پاک و تجدید پذیر عموما نسبت به سوخت‌های فسیلی گرانتر تمام می‌شوند. از قرن هجدهم به بعد، جهان شاهد مصرف روزافزون سوخت‌های فسیلی بوده است. یکی از مهمترین محصولات جانبی سوخت‌های فسیلی، آلودگی است. فرآیند احتراق با ایجاد دود موجب آلودگی محیط زیست می‌شود. هر چند آلودگی‌های همراه را می‌توان کاهش داد اما مساله تنها دود نیست. مشکل بزرگتر که در سال‌های بسیار مورد بحث قرار گرفته است، افزایش گازهای گلخانه‌ای است. افزایش غلظت گاز دی اکسید کربن که محصول اصلی فرآیند احتراق است، در جو زمین موجب تشدید پدیده اثر گلخانه‌ای و افزایش تدریجی دمای زمین می‌شود. افزایش دمای زمین نیز موجب تغییرات مخرب متعددی در زیست بوم زمین می‌شود که مهمترین آنها عبارتند از آب شدن یخ‌های قطبی و بالا آمدن سطح آب اقیانوس‌ها و در خط انقراض قرار گرفتن گونه‌های جانوری و گیاهی به علت زمانبر بودن فرآیند سازگاری آنها با محیط .
آلودگی یک کالای عمومی در عین حال یک کالای بد ( کالایی که مصرف آن با کاهش مطلوبیت همراه است ) می‌باشد. به همین دلیل عرضه آن توسط صنایع آلوده کننده موجب نارضایتی جامعه می‌شود. کنترل آلودگی در اقتصاد‌های توسعه یافته به حدی اهمیت دارد که مجموعه قوانین مدونی برای کنترل آلودگی، استانداردهای آلودگی و مالیات بر آلودگی وضع شده است.
در بسیاری از کشورهای اروپایی، به هر واحد صنعتی یک سهمیه مجاز تولید دی‌اکسید کربن داده می‌شود. جریمه تخطی از این سهمیه آن چنان بالا است که واحدهای صنعتی ترجیح می‌دهند با اقدامات مناسب و استفاده از فن‌آوری‌های جدید میزان تولید خود را با توجه به سقف مجاز آلودگی‌شان بهینه کنند. همچنین در بسیاری از این کشورها بازارهایی برای خرید و فروش مجوزهای انتشار آلاینده‌ها وجود دارد. برای مثال، اگر یک کارخانه‌ با مجوز انتشار ۱۰۰ واحد دی‌ اکسید کربن، بتواند با بهبود روش تولید ۶۰ واحد آلاینده منتشر کند، ۴۰ واحد سهمیه استفاده نشده خود را می تواند در بازار عرضه و بابت آن مبلغ خوبی از متقاضیان دریافت نماید.
۷) انرژی و رشد اقتصادی:
شاخص‌های مختلفی برای تبیین ارتباط میان انرژی و رشد اقتصادی تدوین شده است. بررسی رابطه علت و معلولی میان انرژی و رشد اقتصادی نیز از مباحث جالب این حوزه است. اثر نوسانات بازار نفت بر رشد اقتصادی جهان طی چند سال اخیر کاملاً مشهود است. حتی عده‌ای این بحث را با انگیزه‌های سیاسی قدرت‌های بزرگ نیز ارتباط می‌دهند. یک مثال ملموس رشد اقتصادی سریع دو کشور چین و هند طی سال‌های اخیر است. بسیاری از کارشناسان معتقدند بخش بزرگی از افزایش صد دلاری بهای نفت طی دو سال اخیر ناشی از افزایش تقاضای این دو اقتصاد نوظهور است. به عبارت دیگر، دو کشور چین و هند به خاطر سنگین بودن وزن تقاضایشان توانسته‌اند تراز نفت جهان را نامتعادل کنند و موجب افزایش بهای نفت شوند؛ این نمایانگر اثر رشد اقتصادی بر بهای انرژی است.
اما یک دیدگاه سیاسی دیگر نیز می‌توان به این موضوع داشت؛ برای نمونه آمریکا با حمله به عراق و ناامن کردن منطقه خاورمیانه موجب شد بهای نفت در بازارهای جهانی به شدت رشد کند. افزایش بهای نفت موجب می‌شود رقبای نوظهور آمریکا در اقتصاد جهانی با افزایش هزینه تولید و کاهش توان رقابتی در بازارهای جهانی مواجه شوند. بنابراین از سرعت رشد اقتصادی این کشور به نفع بازیگران قدیمی اقتصاد جهانی کاسته می‌شود. این نمونه‌ای از اثر انرژی بر رشد اقتصادی است.
۸) انرژی و توسعه :
توسعه مفهومی فراتر از رشد اقتصادی دارد. توسعه حائز ابعاد مختلف فرهنگی ، سیاسی،‌ اجتماعی و اقتصادی است. متاسفانه علی رغم ارزش فراوان و حیاتی منابع انرژی و منابع طبیعی، نقشه‌ توسعه یافتگی جهانی انطباق اندکی با نقشه توزیع منابع طبیعی دارد. هنوز نیز بسیاری از کشورهای غنی از انرژی منابع طبیعی درست مثل دوران استعمار به خام فروشی ثروت‌های طبیعی خود به استعمارگران سابق مشغول‌اند.
اینکه اصولا منابع طبیعی فراوان می‌توانند موتور توسعه یک کشور باشند یا خیر بحث جالبی است که موضوع نظریه “نفرین منابع” است. طبق این نظریه (نفرین منابع) فراوانی منابع طبیعی در یک کشور لزوماً به توسعه یافتگی آن کشور کمک نمی‌کند حتی ممکن است مانع توسعه یافتگی شود. بعد اقتصادی این نظریه بیشتر بر نظریه‌ بیماری هلندی ( که اقتصاد ما نیز علائمی از آن را نشان می‌دهد) مبتنی است. بعد فرهنگی این نظریه بر این دلالت دارد که در کشورهای غنی از منابع طبیعی بازده سرمایه‌گذاری روی آموزش، نیروی انسانی و فرهنگ طی یک دوره بلند مدت محقق می‌شود و بازدهی هنگفت سرمایه‌گذاری روی منابع طبیعی ( به ویژه نفت و گاز) به سرعت عاید حکومت می‌شود؛ بنابراین سرمایه‌گذاری روی آموزش و فرهنگ ظاهرا سودآور نیست و توسعه فرهنگی به کندی محقق می‌شود. در بعد توسعه سیاسی نیز نظریه “نفرین منابع” آشکار می‌دارد حکومت‌های کشورهای غنی از منابع طبیعی، بر عواید حاصل از فروش این منابع متکی‌اند و نه بر مالیات‌های جمع‌آوری شده از مردم. بنابراین عنصر پاسخگویی دولت در قبال جامعه، که سنگ زیربنای حقوق سیاسی جامعه و توسعه یافتگی سیاسی است، وجود ندارد یا کم اثر است.
۹) سیاست‌گزاری انرژی:
به دلیل نقش حیاتی انرژی در اقتصاد هر کشور ، چه تولید کننده انرژی باشد و چه مصرف کننده آن، هر کشور برای حرکت صحیح در مسیر رشد و توسعه نیازمند سیاست‌گزاری انرژی و تدوین مجموعه سیاست‌های انرژی است.
سیاست انرژی سندی است که دولت هر کشور برای تعیین الزامات بخش انرژی در مسیر از پیش تعیین شده رشد و توسعه اقتصادی تدوین می‌کند. سیاست‌ انرژی حاوی دستورات و دلالت‌های سیاستی در حوزه‌های تولید، توزیع و مصرف انرژی است.
اعمال سیاست‌های انرژی در قالب مقررات، پیمان‌های بین المللی، ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران در حوزه انرژی، تدوین راهکارها و مقررات صرفه جویی انرژی، وضع مالیات و سایر ابزارهای اعمال سیاست‌های دولت نمود می‌یابد.
سیاست انرژی معمولاً حاوی بخش‌های زیر است:
ـ تبیین و تصریح سیاست‌ ملی در زمینه‌های برنامه‌ریزی، تولید، توزیع و مصرف انرژی.
ـ مقررات مربوط به کاربردهای تجاری و تولید انرژی.
ـ مقررات ناظر و نافذ بر نحوه مصرف انرژی ( مثل استانداردهای کارآیی یا استانداردهای آلایندگی).
ـ الزاماتی بر سازمان‌های دولتی دخیل در بخش انرژی.
ـ سیاست‌های مالی قابل اعمال بر بخش انرژی ( مالیات‌ها و یارانه‌ها ).
ـ تامین امنیت انرژی به واسطه پیمان‌های بین المللی ، موافقت‌ نامه‌های تجاری ، روابط خاص با صادر کنندگان و یا وارد کنندگان عمده انرژی.
ـ استانداردها و الزامات زیست محیطی ناظر به بخش انرژی.
اما پیش از تدوین سیاست انرژی باید به یکسری پرسش‌ها پاسخ داده شود و همچنین مجموعه‌ای از فروض اتخاذ شوند. مهمترین پیش ملاحظات قبل از تدوین سیاست انرژی عبارتند از:
ـ هدف بلند مدت رشد اقتصادی.
ـ هدف بلند مدت خودکفایی انرژی.
ـ دور نمای جمعیت کشور و حداکثر جمعیت مجاز با توجه به کمیابی منابع انرژی.
ـ پیش‌بینی ترکیب مصرف انرژی در بخش‌های مختلف.
ـ اهداف بلند مدت شدت انرژی و کارآیی انرژی.
ـ نحوه نگرش به آثار جانبی انرژی ( آلودگی ).
ـ تبیین اهداف سیاست انرژی در سطح شهری، ایالتی، استانی و ملی.
ـ ابزارهای اجرایی موجود و مورد نیاز برای اعمال سیاست‌ انرژی ( مالیات، یارانه، سهمیه بندی و … )
۱۰) انرژی‌های نو :
با افزایش قیمت حامل‌های سوختی با منشاء فسیلی و نیز مشکلات زیادی که این منابع انرژی برای محیط زیست ایجاد می‌کنند، انرژی‌های نو ( که پیشتر در هنگام شوک اول نفت یکبار مطرح شده و به دلیل محدودیت‌های فنی تا حدود زیادی رها شده بود ) دوباره بحث انگیز و پر طرفدار شده‌اند.
اخیراً روش‌های جدید استحصال انرژی از نور خورشید، انرژی امواج، انرژی گرمای زمین، پیل سوختی، بیوماس، انرژی باد ، انرژی هسته‌ای و… توانسته‌اند سرمایه‌گذاری‌های خوبی جذب کنند. نتایج تحقیقات در مورد انرژی‌های نو ، بسیار نوید بخش هستند.
باید به این نکته توجه کرد که توسعه انرژی‌های نو دو بخش دارد؛ فنی و اقتصادی. آنچه مسلم است به لحاظ فنی مشکل غیر قابل حلی برای انرژی‌های نو وجود ندارد. اما شکل اصلی، شکل اقتصادی است؛ آیا سرمایه‌گذاری در انرژی‌های نو ، اقتصادی و به صرفه است؟ برای مثال طبق یک برآورد ساده، هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای تولید یک مگاوات برق با توربین‌های بادی بالغ بر ۵/۲ میلیون یورو است. در حالی که هر مگاوات برق با توربین گازی سیکل ساده تنها به ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار یورو سرمایه‌گذاری نیاز دارد. به علاوه اینکه برای هر توربین بادی به توان ۶۷/۰ مگاوات به ۲۵۰۰ متر مربع زمین نیاز است، در حالی که یک واحد ۱۶۰ مگاواتی گازی شامل توربین و ژنراتور و پست انتقال و سیستم خنک کننده تنها به ۲۰۰۰ متر مربع زمین نیاز دارد.
استفاده از انرژی‌های نو ، نیازمند تغییر فرهنگ و عادات مصرفی نیز هست. در حال حاضر، در بخش‌های وسیعی از ایران می‌توان با هزینه اندک یک اجاق خورشیدی برای پخت و پز یا گرم کردن آب استحمام تهیه کرد اما به علت تغییر نکردن عادات مصرفی مردم ممکن است این طرح با شکست مواجه شود.
در هر حال رویکرد به انرژی‌های نو، به ویژه انرژی‌ نور خورشید به عنوان منبع دائمی گرما و نور، در آینده نزدیک اجتناب ناپذیر خواهد بود. کشورهای غنی از منابع هیدروکربنی مانند ایران، علی‌رغم پتانسیل فراوان تولید انرژی از منابع پایان ناپذیر، تاکنون تلاش قابل توجهی برای توسعه انرژی‌های نو انجام نداده‌اند و آینده‌ای که با اتمام ذخایر پایان پذیر نفتی به وارد کننده انرژی تبدیل شویم، چندان دور نخواهد بود.
در پایان باید گفت، اقتصاد انرژی، رشته‌ای است که اکثر مختصات یک دانش پایه‌ای با رویکردها و روشهای علمی و منطقی را دارد. پتانسیل‌ بالای مسایل اقتصادی انرژی برای ترکیب با نگرش‌های سایر رشته‌های علوم اجتماعی و علوم پایه توان تحلیلی بالایی را در این رشته ایجاب می‌کند.
سرفصل‌های فوق همه مباحث و حوزه‌های علم اقتصاد انرژی نیستند ضمن اینکه آنچه در این نوشتار مختصر آمد، تنها چند سطری برای آشنایی با مسایل اصلی هر حوزه بود. در مقالات بعدی سعی می شود به هر یک از این سر فصل‌ها به صورت تفصیلی پرداخته شود.